Afwijkingsregeling verplichte tweede advies van de geneesheer loopt af op 30 april 2022

Vanaf 1 mei 2022 is het advies van de tweede beëdigde arts in geval van crematie opnieuw vereist. Tot en met 30 april 2022 liet de Vlaamse regering toe dat van deze vereiste kon worden afgeweken, dit in het kader van de coronacrisis.

Een advies van de tweede arts in geval van crematie was dan niet vereist:
1° als het overlijden plaatsvindt in het ziekenhuis of in een woonzorgcentrum dat in het Vlaamse Gewest ligt;
2° als het overlijden plaatsvindt buiten het ziekenhuis of buiten een woonzorgcentrum dat in het Vlaamse Gewest ligt en de behandelende geneesheer of de geneesheer die het overlijden vaststelt, bevestigt dat het overlijden te wijten is aan het COVID-19-virus.

De VVSG, Burgerzaken Vlaanderen en het Netwerk Begraafplaatsen Vlaanderen zijn echter voorstander om de verplichte dubbele attestering bij crematie te vereenvoudigen. Dit standpunt werd ook verkondigd in de gemeenschappelijke nota opgesteld naar aanleiding van de conceptnota rond de actualisatie van de regelgeving van begraafplaatsen en lijkbezorging, die op 17 december 2021 aan de Vlaamse Regering werd medegedeeld.

De organisaties zijn over de standpunten opgenomen in de nota intussen ook verder in gesprek gegaan met bevoegd Vlaams minister Bart Somers. Ondanks de luisterbereidheid werd echter besloten om het advies van de tweede beëdigde arts te behouden. Dit valt te betreuren, aangezien vanuit het werkveld van de lokale besturen al jaren duidelijk blijkt dat deze regeling toe is aan actualisering.

De ervaring van de gemeenten leert dat de huidige procedure immers een bijzonder dure formaliteit geworden is die haar doel voorbijschiet. De pijnpunten daarbij zijn:
- er worden (nog steeds) geen eenduidige tarieven gehanteerd voor de door de ambtenaar van de burgerlijke stand aangestelde beëdigde artsen. Bovendien zijn deze diensten vanaf 1 januari 2022 btw-plichtig geworden, wat de budgetten van de lokale besturen bijkomend verzwaart;
- er doen zich nog steeds en herhaaldelijk problemen voor wanneer er teruggevorderd moet worden bij de Waalse en Brusselse gemeenten (en omgekeerd);
- de vaststellingen door de beëdigde artsen in de praktijk vormen geen meerwaarde voor de eerste vaststelling. De beëdigde artsen moeten aan geen enkel andere voorwaarde voldoen om deze vaststellingen uit voeren dan te beschikken over het diploma van arts. Er is geen verdere specialisatie of opleiding vereist om de vaststellingen bij overlijden adequaat te kunnen uitvoeren.

De vraag rijst dus of dit nog een taak moet zijn van de lokale besturen, die niet over de nodige middelen noch over de medische expertise beschikken om deze controle op een kwalitatieve wijze uit te voeren. Het behoud van de vroegere regeling zal bovenvermelde problemen immers niet oplossen, waardoor een alternatieve oplossing, zoals de afschaffing van het advies in een gecontroleerde omgeving die tot en met 30 april gold, zich opdringt.