Internationale uittreksels voor gelijkgeslachtelijke huwelijken

Onze vereniging kreeg recent enkele keren de vraag waarom geen internationaal meertalig uittreksel van een gelijkgeslachtelijk huwelijk uit de DABS kan gedownload worden.

Het internationale meertalige uittreksel van een huwelijksakte wordt afgeleverd op basis van de Overeenkomst van Wenen van 8 september 1976 die in het kader van de Commission Internationale de l'État Civil (CIEC) tot stand kwam. De Overeenkomst van Wenen van 8 september 1976 is CIEC-Conventie nr. 16. Het is deze Overeenkomst die het model van meertalig uittreksel van de huwelijksakte heeft vastgelegd, waarbij de velden voor de echtgenoten als “Mari” en “Femme” werden betiteld in vertaling “Ehemann, Husband, Man, ...” respectievelijk “Ehefrau, Wife, Vrouw, ...”

De Wet van 3 april 1997 houdende instemming met de Overeenkomst betreffende de afgifte van meertalige uittreksels uit de akten van de burgerlijke stand, en Bijlagen, gedaan te Wenen op 8 september 1976, en het Aanvullend Protocol bij de Overeenkomst inzake internationale uitwisseling van gegevens op het gebied van de burgerlijke stand, ondertekend te Istanbul op 4 september 1958, en Bijlage, gedaan te Patras op 6 september 1989 (Belgisch Staatsblad, 5 maart 1998) legt de Belgische modellen van het meertalig uittreksel vast in uitvoering van de Overeenkomst van Wenen: er zijn er drie verschillende per type uittreksel naargelang Frans, Duits of Nederlands op de eerste plaats worden vermeld (afhankelijk van het taalstatuut van de gemeente van aflevering). Ook in deze modellen wordt als veldbenamingen voor de echtgenoten “Echtgenoot/Mari/Eheman/Husband” en “Vrouw/Femme/Ehefrau/Wife” gehanteerd.

De veldnamen in het internationaal uittreksel komen dus uit een internationaal verdrag, overgenomen in een Belgische wet. Deze benamingen kunnen door België niet eenzijdig gewijzigd worden of het afgeleverde document kan niet meer internationaal meertalig uittreksel afgegeven in uitvoering van de Overeenkomst van Wenen van 8 september 1976 beschouwd worden. Binnen deze Overeenkomst is er dus geen oplossing mogelijk.

Wel is er een nieuw verdrag opgesteld, de Overeenkomst van Straatsburg van 14 maart 2014 (CIEC-Conventie nr. 34), door België geratificeerd bij Wet van 30 maart 2017 houdende instemming met de Overeenkomst inzake de afgifte van meertalige en gecodeerde uittreksels uit en attesten van de burgerlijke stand, en bijlagen, gedaan te Straatsburg op 14 maart 2014 (Belgisch Staatsblad, 24 november 2017). Het internationaal uittreksel van de huwelijksakte hanteert hier voor beide echtgenoten de termen "echtgenoot/echtgenote", zodat ook – en dat was expliciet de bedoeling van deze Overeenkomst – gelijkgeslachtelijke huwelijken voortaan konden verwerkt worden.

Het probleem is nu echter dat de Overeenkomst van Straatsburg van 14 maart 2014 nog niet in werking trad omdat slechts twee staten ze ratificeerden (met name België en Duitsland) terwijl twee CIEC-lidstaten moeten overgaan tot ratificatie in functie van de inwerkingtreding (Duitsland is geen CIEC-lidstaat meer).

In afwachting van een inwerkingtreding van de Overeenkomst van Straatsburg van 14 maart 2014 – er is goede hoop dat Zwitserland spoedig zal ratificeren – staan de volgende (onvolkomen) oplossingen ter beschikking:
- gebruik maken van de Belgische modellen voor een afschrift of uittreksel van de huwelijksakte die genderneutraal zijn opgesteld (echtgenoten 1 en 2) en deze voorzien van een (beëdigde) vertaling naar een andere taal met als nadeel de kosten voor de vertaling voor de betrokken burgers;
- gebruik maken van de mogelijkheid om een Europees Vertaalformulier afgeleverd in uitvoering van de Openbare Documenten Verordening (EU 2016/1191) te laten bijvoegen bij een afschrift of uittreksel van de huwelijksakte. De notatie hierin is ook volledig geslachtsneutraal. Het nadeel is dat deze vertaalhulpen enkel binnen de EU bruikbaar zijn, terwijl de internationale meertalige uittreksels in uitvoering van de Overeenkomst van Wenen veel ruimer in de wereld worden aanvaard.